No ámbito do Cauca
La geografía del recuerdo, la que mantiene en el tiempo las palabras y los hechos, discurre por el lente de la cámara –atemporal-. Del mar primigenio al trópico intenso y de nuevo al mar, así es el viaje. Nos vamos al hemisferio de al lado, donde todo parece ocurrir en un mismo instante, estiramos el sueño, ocupamos la noche, despertamos el amanecer; después de varios días aparecen los rostros nombrados, hablaban en lengua indígena, en revoltosa algarabía en el mercado, en silenciosa mirada de años cansados, en música de ciudad hembra mecida por el viento y surcada por el río… ¿cuántos mundos paralelos tiene este mundo? El poeta los vivió todos y les hizo un sitio, esperó 20 años para construirles desde el regreso, en su lengua madre, un exotismo de lo exótico. Nosotros, testigos de excepción, extasiados viajeros del verde vegetación, terminamos subiendo el caminito de piedras…dejando atrás el azul del mar en Taramancos.
Marlene Anaya
No ámbito do Cauca. Unha reflexión sobre a emigración a partir do encontro entre Antón Avilés de Taramancos e Colombia
No ano 1961 Antón Avilés de Taramacos emigra a Colombia. Ten vintecinco anos e unha traxectoria vital intimamente vencellada á laboura literaria emprendida dende os seus anos novos; o trasfego do home na terra que lle acolle durante vinte anos deixa unha fonda pegada na súa vida e na súa obra, feito reflectido ó regreso do poeta na súa escrita, fundamentalmente en Cantos Caucanos (1985) e Nova Crónica das Indias ( 1989).
Avilés enche de sinais a súa escrita coma se debuxase un mapa no que é posible seguir o seu rastro; o camiño que fixo dende que chega á nova terra non é lineal, trátase dun home que olla a través do seus sentidos e convérteo todo nunha longa reflexión que logo cobrará vida, tanto en prosa coma en poesía, amosando a marabillosa diversidade humana e natural que atopa en Colombia. Viaxa, e non soamente pola xeografía física do país; da saltos no tempo para lle botar unha ollada á historia que vencella a súa terra coa que agora habita, o seu mítico navío só ten un porto seguro -Galicia-, nembargantes a súa sensibilidade permítelle impregnarse da vida na que se atopa mergullado, vivíndoa coa intensidade precisa para non deixar pasar de longo a súa propia historia e incorporando elementos vitais da realidade do país dos grandes contrastes.
Colombia é extensa e complexa, feitos históricos marcárona co sangue do seu pobo, isto non pasa desapercibido para quen, pasado un tempo -o tempo da chegada, do desarraigo, do inicio dunha nova etapa da vida- advirte que non só se es do lugar no que se nace, que tamén é posible albergar unha segunda patria no corazón; derrubados os muros e as fronteiras interiores o que segue é o compromiso do home consigo mesmo e o descubrimento que fai de novas raíces, se cadra máis recentes pero non menos profundas. Empeza exercer de cidadán, muda a condición de viaxeiro, cada sitio é coma se fose de seu, a natureza é un campo aberto a lle ofrecer os froitos, dende a montaña onde ouvea o vento ate o val extenso; pero o home non está só na súa conversa coa natureza, outros homes e mulleres falan, as veces, o rostro indíxena, presencia mínima, voz silenciada que aínda está a tempo de facerse escoitar, outras, negra presencia, na que se albiscan arredadas latitudes africanas, mestura de mesturas nas que o seu sangue orixinal tomou parte no crisol.
O achegamento á realidade agochada na historia, escrita e lida nunha soa dirección, abre as portas á perspectiva de facela mirar con ollos distintos ou, o que é mellor, retirar os veos e deixar que ela amose a diversidade que a enriquece, a tristura e a ledicia do pobo vivo, os esforzos que fai para vencer a fatalidade e permitir que abrolle o xermolo latente en cada un dos seus poboadores.
A partida e o retorno, dúas caras da mesma moeda, cada unha impensable sen a outra; o retorno de Avilés a súa terra nai no ano 1980 abre o comezo dunha nova saudade que o poeta viviu na compaña da súa muller e os fillos; minguada quizais pola presencia agarimosa dos seus, escribe os cantos que lle dicta o seu sentir.
Marlene Anaya
Breve reseña biográfica
Antón Avilés de Taramancos (Noia, A Coruña, 1935-1992), poeta y narrador, realizó estudios de Náutica en A Coruña y en el año 1960 se exilió en Colombia, país donde vivirá durante veinte años. De regreso a Galicia será Presidente de la Asociación de Escritores en Lingua Galega e llevará a cabo una importante labor cultural y social, llegando a asumir la Concejalía de Cultura del Concello de Noia. Fue además un activo colaborador de revistas literarias y traductor al gallego de, entre otros, Saint-John Perse y Paul Valéry.
Considerado una de las cumbres de la poesía gallega contemporánea, su obra lírica, traducida, entre otros idiomas, al inglés, francés y ruso, ha sido galardonada con el Premio Nacional de la Crítica y el Premio da Crítica Galega, siendo también finalista del Premio Nacional de Literatura. En el año 2003 se le dedica el Día das Letras Galegas.
Obra poética:
As moradías do vento (1955)
A frauta e o garamelo (1958)
O tempo no espello (1982)
Cantos caucanos (1985)
As torres no ar (1989)
Antoloxía poética (1992)
Última fuxida a Harar (1992).
Obra narrativa:
Nova crónica das Indias (1989)
Obra viva (1992).